Özellikle yaz ayları gelince çoğumuz vücuttaki benlerini inceler ve kırmızı benler olsun kahverengi benler olsun nasıl geçer sorusunu sorar. Sizler için vücuttaki benler konusunu masaya yatırdık. Özellikle yüzdeki olmak üzere kol bacak ve diğer tüm vücuttaki benlerin zararlı mı, kanser yapar mı sorusunun cevabını vermeye çalışacağız. En korkulması gereken benler sınırları düzgün olmayan ve rengi dönem dönem değişen, kaşınan benler, sürekli tahriş olan alanlarda bulunan benler, sürekli güneş ışığına maruz kalan benler tehlikeli ve zararlı benler kategorisinde sayabiliriz.
Tehlikeli benler nasıl anlaşılır?
Tehlikeli ve kanser yapan ya da yapma ihtimali olan benler doktor olmayanların bile tespit edebileceği bir yöntemle anlaşılabilmektedir. ABCDE denilen bu yöntemle İngilizce harflerinin baş harfleri olan kolaylıkla hatırlanabilecek bir sıralama mevcuttur. Tehlikeli benlerin simetrik olmadığını, yani iki eksende üst üste katlandıkları zaman simetrik olmadıklarını biliyoruz. “Asimetri” yani A yöntemi bunu tekniği belirtir. B yöntemi ise “Border” kelimesinden gelmektedir. Tehlikeli benlerin sınırları belirsiz ve düzensizdir. Düzenli bir sınırı yoktur. C harfi ise “color” yönteminden gelir. Tehlikeli ve zararlı benler tek bir renge sahip değillerdir. Genellikle içlerinden birden fazla renk söz konusudur. Bunların içerisinde açık kahverengi benler, koyu kahverengi benler, siyah renkli benler, kırmızı renkli benler ve deri renginde benler dahi olabilir. O yüzden tehlikeli benlerin birden fazla renge sahip olması önemlidir. Zararlı benlerin teşhis etmekte kullanılan yöntem D: Diameter tekniğidir. Şüpheli benler ve tehlikeli benler genellikle 5 mm büyüklüğü üzerindedir. Sıradan benlere göre çapları daha büyüktür. Son teşhis yöntemi ise E: Evolving temsil etmektedir. Bu yöntem benlerin değişen bir beni göstermektedir.
Çocukluk dönemden gelen bir bende herhangi bir değişimin olup olmadığına dikkat edilir. Çapının büyümesi şeklinde de olabilir. Renk değişikliği olabilir. Benlerin kaşınması şeklinde kendini belli edebilir. Benin üzerindeki derinin soyulması şeklinde olabilir. Benin kanaması şeklinde de görülebilir. Eğer yukarıda belirtilen bulgulardan en az biri varsa, beninizin değerlendirilmesi için bir dermatoloğa başvurmanız gereklidir.
Benlerde ABCDE tanı yöntemi nedir?
A (asymmetry – asimetri): Benlerinizin şekli asimetrik mi?
B (border – sınır): Beninizin sınırları düzenli mi? Sınırları değişti mi?
C (colour – renk): Ben renginde değişiklik var mı?
D (diameter – boyut, çap): Çapı 5mm’den fazla mı?
E (evolving gelişim): Beniniz normalden daha şişkin bir hal aldı mı?
Yüzdeki benler nasıl geçer?
Yüzdeki bazı benler zamanla geçer. Bir beni vücuttan yok etmeden önce onun yapısını araştırmak gerekli. İyi huylu ben mi kötü huylu ben mi diye araştırmakta fayda vardır. Eğer bir beni patolojik tanı için göndermemiz gerekiyorsa bu benlerin cerrahi olarak, yani kesilip çıkarılıp dikilerek bütün olarak patolojik incelemek için gönderilmesi gerekli. Bir benin lazerle mi cerrahi/ameliyatla mı alınacağına doktor karar verir. Bir benin özellikleri değerlendirilmeden bu konuda bir karar vermeye imkan yoktur.
Kırmızı benler tehlikeli mi? Nasıl geçer?
Kırmızı benler dediğimiz oluşumlar leke mi ben mi ona dikkat etmeliyiz. Kırmızı benler, kiraz rengi nedeniyle şeri anjiom olarak adlandırmak mümkündür. Vücudun birçok yerinde görülebilen sık karşılaşılan iyi huylu deri içi oluşumlardır. Morgan lekeleri veya yaşlılık anjiomu olarak da isimlendirilirler. Normal şartlarda herhangi bir sağlık sorunu oluşturmamakla birlikte, kanama, şekilde değişiklik ve boyutunda artış olması halinde bir dermatolog tarafından değerlendirilmelidir. Kırmızı beni geçirmek için lazer tedavisi, ağrısız, açık yaraya neden olmayan bir yöntem olması nedeniyle tercih edilir. Tedavi basittir. Lazerli tedavi yöntemi var olan kırmızı beni kalıcı olarak yok eder.
- Ameliyat: genellikle büyük ve derin benler içindir. Cilde kesi yapılarak gerçekleştirilir. Derideki ben çıkarılır ve sonra dikiş atılır. Bu işlem ağrılı olabilir ve iz bırakabilir.
- Lazer terapisi: bu yöntem hızlı ve ağrısızdır ve neredeyse hiçbir yan etkisi yoktur.
- Kriyoterapi: bu yöntemde ise; sıvı azot kullanılarak ben dondurulur. Daha sonra ben, siğillerin çıkarıldığı gibi çıkarılır. Olumsuz tarafı ise pahalı olmasıdır.
Vücuttaki benler nasıl gider?
Eğer çok şanlıysanız vücudunuzdaki benler geldiği gibi yok olur gider. Ama çoğu benler hayatımız boyunca vücudumuzda kalmaya devam eder. Önemli olan husus benlerin vücudumuzda gidip gitmemesi değil, benlerin şekil ve boyut değiştirmemesidir. Eğer vücudunuzda görmek istemediğiniz bir beniniz varsa bir estetik cerraha gözükmekte fayda var. Yapılan incelemeler sonucunda doktorunuz sahip olduğunuz benin türüne göre size cerrahi ya da lazerle ben alma tedavisi uygular. Aksi takdirde bir beni evde kendi yöntemlerinizle iple, bıçakla, makasla ve daha farklı araçlar kullanarak almaya asla çalışmayın.
Tehlikeli benler nasıl yok edilir?
Vücudunuzda tehlikeli ve zararlı benlerin olduğunu düşünerek yok edilmesi için dermatoloğa başvurduğunuzda, eğer beniniz şüpheli bulunursa müdahale edilir. Hem klinik muayene hem de dermatoskopi yöntemi olan deriyi 10 kat büyük gösteren bir yöntemle kontrol edilirsiniz. Eğer bu yöntemlerle muayene edilen benin kanser eden, şüpheli ve tehlikeli olduğu düşünülürse, o zaman o benin cerrahi bir operasyonla çıkarılması gerekir. Yani kansere sebep olabilecek ya da yol açacak benin tüm sınırlarıyla birlikte tamamen çıkarılması ve o bölgenin dikilmesi gereklidir. Deriden çıkarılan bir parça patolojiye gönderilir. Patolojik incelemesi yapılan benin, bir ben mi yoksa deri kanseri mi olduğu açığa çıkacaktır. Bu inceleme çok önemlidir. Doktor tarafından tan konulduktan sonra tedavi düzenlenmektedir.
Benler Neden çıkar?
Benlerin neden oluştuğu genellikle bilinmemekle beraber, farklı yorumlar değişik araştırmalar yapılmıştır. Özellikle HGF ve SF adlı verilen bir proteinin varlığı benlerin oluşmasının nedenidir. Deri embrolojik hayatta, sinir sistemiyle birlikte aynı yerden doğar. Yani Nöroektodermal yapı dediğimiz bir yerdir. Bu yapı üzerinde oluşan HGF ve SF adlı verilen bir proteinler benlerin oluşmasına sebep olur. Benlerin farklı yapılarda olması, bu benlerin gelişmesinde son derece önemli rol oynar. Ben denildiğinde, deriden koyu renkli oluşumları hatırlarız. Bazılarımızın bahsettiği et benleri, deride oluşan deri rengindeki boya maddesini içeren maddelerdir. Bunları diğer benlerle karıştırmamak gereklidir. Ailedeki HGF ve SF proteinlerinin aileden genetik olarak geçmesi benlerin var olmasına sebep olabilir.
Hangi benler kansere dönüşme riski vardır?
Hangi benler kansere dönüşür? Hangi benlerin kötü huyludur? Hangi benler zararlıdır? gibi sorulara şu önemli belirtileri sıralamak sizi bir doktor kontrolüne yönlendirmek için doğru adım olacaktır. Aşağıda belirtilen özelliklerin en az birine sahip kişilerdeki benlerin kansere dönüşme riski daha fazladır.
- Vücudunda 50-60 ve daha fazla beni olan kişiler
- Çocukluk döneminde ağır güneş yanıkları geçirenler
- Ailesinde melanom denilen cilt kanseri olanlar
- Açık tenli ve renkli gözlü kişilerde
Yukarıda yazdığımız özelliklere sahip kişilerin bir hekime başvurmaları ve 3 ayda bir kontrolden geçmeleri gerekmektedir.
Üzeri kıllı benler, üzerinde kıl çıkan benler
Bazı benler üzeri kıllı olan benlerdir. Genellikle sonradan büyüyenler, düzgün sınırlı olanlar ve açık renkli olanlar tehlikeli değildir. Fakat bazı kıllı benler, çocuklarda doğuştan gelen büyük bir alanı kaplayan koyu renkli, üzerinde yoğun kıl olan benler çok dikkatle izlenmelidir. Doğuştan gelen benler belirli bir çapın üzerindeyse, büyükse, üzerinde kıl olsun olmasın melanom riski taşıyan benlerdir. Muhakkak dermoskopik kontrolü yapılmalıdır ve düzenli olarak kontrol edilmelidir.
Hangi benler tehlikeli ve kanser riski taşıyor?
Herkesin korkulu rüyası olan cilt kanseri olan benler. Genellikle ailesinde deri kanseri öyküsü olan ve vücudunda çok sayıda beni olan 50-60 ve daha fazla beni olan kişiler daha fazla risk altındadır. Dolayısıyla bu saydığımız özelliklere sahip kişilerde kanser riski taşıması açısından daha dikkatli olmaları gereklidir. Bunun dışında benleri ikiye ayırıyoruz. Bunlar sıradan benler ve riskli (displastik) benler diye ayrılmaktadır. Eğer yukarıda belirttiğimiz risk faktörlerinden biri ya da fazlası mevcutsa ona göre değerlendirilip tedavi edilir. Tehlikeli ve kanser riski taşıyan benleri görmek için lütfen BURAYA TIKLAYIN.
